نشست برخط «اخلاق امدادگری و مدیریت بحران جامعه‌محور» برگزار شد

نشست برخط «اخلاق امدادگری و مدیریت بحران جامعه‌محور» به همت پژوهشکده سوانح طبیعی و کرسی یونسکو و با همکاری حوزه نمایندگی ولی فقیه در جمعیت هلال احمر برگزار شد.

 

این نشست علمی که با حضور جمعی از مسئولان، اساتید و علاقه‌مندان برگزار شد، پیش‌نشست همایش علمی اخلاق امدادگری است که از سوی حوزه نمایندگی ولی فقیه ۲۴ مهرماه برگزار خواهد شد.

در این نشست علی انتظاری جامعه‌شناس و رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه‌طباطبایی، خسرو باقری استاد تمام دانشگاه تهران و زینب نصیری مددکار اجتماعی و مشاور سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران به ارائه سخنرانی پرداختند‌.

توزیع نامتوازن امکانات، بی عدالتی در تخصیص کمک‌ها، نقاط برخوردار و کم برخوردار، توزیع نامتناسب امکانات، تأخیر در ارسال امکانات، ناهماهنگی کمک‌های مردمی، در نظر نگرفتن نیازهای بومی، سوء استفاده گروه‌های اپوزسیون و شایعات مخرب از جمله وجوه مساله‌مند مدیریت بحران سوانح طبیعی در ایران به شمار می‌آیند که در این نشست مورد واکاوی قرار گرفت. 

در ابتدای نشست، علی انتظاری جامعه‌شناس و رئیس دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی به بیان نقطه نظرات خود پیرامون مدیریت بحران جامعه‌محور پرداخت و ضمن بیان تجربیات پژوهشی در سوانح طبیعی به لزوم توجه به رویکرد اجتماعی در مطالعات سوانح اشاره داشت. 

رئیس دانشکده علوم اجتماعی در آغاز سخن به وجوه پرابلماتیک مدیریت بحران با رویکرد اجتماعی پرداخت.  

دکتر انتظاری به اهمیت حضور و مداخله مردمی در تمامی مراحل چرخه مدیریت بحران پرداخت و اذعان داشت به منظور جلوگیری از هدررفت مالی و استهلاک نیروی انسانی و همچنین به منظور تقویت اعتماد اجتماعی، مدیریت سوانح طبیعی می‌بایست در متعالی‌ترین شکل آن که مدیریت مشارکتی مردمی است صورت‌بندی شود و فضا برای اظهار وجود، تصمیم‌سازی و عاملیت مردم در تمامی مراحل یک سانحه فراهم گردد. 

وی همچنین با توجه به تجربه زلزله کرمانشاه به اهمیت توجه به بعد اطلاع‌رسانی و فعالیت رسانه‌ای پرداخت که توجه به این بعد می‌تواند از احتمال شکل‌گیری بسیاری از نارضایتی‌ها که ریشه در شایعات و فقدان اطلاعات صحیح دارد، جلوگیری نماید. 

دکتر خسرو باقری استاد تمام حوزه فلسفه تعلیم تربیت دانشگاه تهران نیز در این نشست اخلاق در امدادگری را به نردبانی تشبیه نمود که پله اول آن با تبلور احساس همدلی آغاز می‌گردد.

وی به بیان رویکردهای اخلاقی به موضوع امدادگری پرداخت و با مقایسه این رویکردها به تبیین توجه به انگیزه‌های ارتقاء شخصیت انسانی در امدادگر پرداخت. 

وی در ادامه گفت: رویکرد خودمحور در اخلاق امدادگری به مثابه امدادگری بر اساس منافع و نیات فردی، مطرح می‌شود که در این دیدگاه فرد با توجه به منافع مادی یا غیرمادی خود مانند شهرت، ارتقاء مقام و کسب وجهه اجتماعی به کمک‌رسانی می‌پردازد. در این حالت ارتباط با جهان اطراف بر اساس حب به ذات برقرار می‌گردد. 

دکتر باقری در تکمیل سخنان در این بخش گفت: در دیدگاه دیگر، امدادگری بر اساس دیگرمحوری صورت می‌گیرد. در اینجا امدادگر، دیگری را به جای خود در محوریت عمل قرار می‌دهد. امدادگر معتقد است که "من" وقتی معنا پیدا می کند که " دیگری" حضور داشته باشد. چرا که ماهیت و هستی من بدون نیاز به حمایت دیگران اتفاق نمی افتد. از بدو دوران کودکی، رشد و طی لحظات زندگی، حضور "دیگری" برای بقای "من" لازم و ضروری است.   

به نگاه این استاد دانشگاه در نگاه به دیگری، فرد یک خودانتقادی اخلاقی نیز در پیکار دارد اینکه رویکرد من به تمام دیگری‌هایی که در اجتماع و در کنار من زندگی می کند به چه صورت است؟ آیا ارزشگذاری در ذهن من بین دیگران در جریان است/ به طور مثال نگاه "من" به مهاجران افغانستانی یا طبقات مختلف اجتماعی و... چگونه است و از چه موضعی با دیگری رو به رو می‌شوم؟ 

دکتر باقری در ادامه با اشاره به رویکرد سوم گفت: در این رویکرد ما با نوع متعالی‌تری از رویکرد اول رو‌به‌رو هستیم. توجه به خودمحوری اما نه از منظر منافع، بلکه از منظر رشد و ارتقا شخصیت و وجوه انسانی فردیت امدادگر، در اینجا مطرح می‌شود. به این معنا که امدادگر در جریان یاری‌رسانی محوریت خود را کنار نمی نهند اما از منظر رشد و تعالی به آن می‌پردازد. اینکه امدادگر می بایست در کنار دیگردوستی به رشد فردی و ارتقاء انسانی خود نیز توجه داشته باشد. 

دکتر باقری همچنین تبلور اخلاق در امدادگری را به نردبانی تشبیه نمود که پله اول آن با تبلور احساس همدلی آغاز می‌گردد. 

وی معتقد است اولین فضیلتی که می‌توانیم در جریان امدادگری کسب کنیم همدلی یعنی قدرت بیرون رفتن از خود و هم‌دل شدن با دیگری است.

این استاد دانشگاه در ادامه تصریح کرد: پله‌ بعدی پرورش احساس غم‌خواری است. غمگین شدن با بی‌تفاوت بودن نسبت به درد و آلام بشری بسیار متفاوت است و این فضیلتی دیگر است که انسان با مشاهده حرمان انسان‌های دیگری به درد آید و غمگین شود. 

از منظر این استاد دانشگاه پله بعدی در نردبان امدادگری، مراقبت است. اینکه فرد تصمیم بگیرد سهمی در فرایند امدادرسانی داشته باشد و قدمی برای تخفیف آلام هم‌نوعان خود در جریان اتفاقات ناگوار و مصائب جمعی بردارد. 

وی در این‌باره گفت: آخرین پله از فضیلت‌های اخلاق امدادگری که عالی‌ترین صورت آن نیز است، فداکاری است. یعنی فرد به درجه‌ای می رسد که خود را برای نجات زندگی هم‌نوع خود به آب و آتش می‌زند و مساله بقای نفس را کنار می‌گذارد. 

دکتر باقری در پایان مطرح کرد: امدادگری با هر سه رویکرد می‌تواند انجام پذیرد و انتخاب با خود فرد امدادگر است اما شناخت این رویکردها می‌تواند به فرایند خودشناسی امدادگران کمک نماید. 

زینب نصیری، مددکار اجتماعی و مشاور سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران به عنوان به طرح الزامات اخلاقی مورد مداقه مشاغل یاورانه (مددکار، پرستار، پزشک، امدادگر و ...) پرداخت.

در این ارائه نصیری به بیان اصول اساسی مواجهه با آسیب‌دیدگان توسط نیروهای امدادگر پرداخت. ضرورت خودشناسی و وقوف بر توانایی و ضعف‌های فردی از جمله اولین اصول مداخله در بحران است.  آمیختن و ترکیب کردن انواع مهارت‌ها بالاخص مهارت‌های گوش دادن، گفت‌و‌گو، همدلی و ارزیابی در تمامی موقعیت‌ها، ضرورت یادداشت‌برداری (اهمیت سه اصل درست بودن، کوتاه بودن و واضح بودن)، قابلیت تشخیص مشکل و فراهم کردن منابع حمایتی برای مراجعین از دیگر اصول مواجهه با آسیب‌دیدگان است که در این سخنرانی پیرامون آن توضیحات مبسوطی ارائه گردید. 

نقطه عطف سخنرانی نصیری، بر دو راهی‌های اخلاقی پیش روی امدادگران قرارداشت. 

وی پس از بحث در ارتباط با بایدها و نبایدهای اخلاقی مداخلات در بحران، به بیان راهکارهایی برای اتخاذ تصمیم اخلاقی‌تر در جریان سوانح توسط حرف یاورانه اشاره داشت. 

تلاش مسئولانه برای حل تعارض از طریق درگیر کردن تمامی ذینفعان در فرایند تصمیم‌گیری، اتخاذ تصمیم در هماهنگی کامل با ذینفعان محلی (برای امدادگران ملی و بین‌المللی)، انتخاب مبتنی بر مولفه محافظت از زندگی انسانی/ دفع خطر جانی،  توجه به سه مولفه بی طرفی، تعمیم و توجیه‌پذیری در ارزیابی تصمیم اتخاذ شده، ایجاد فضای گفت‌وگوهای جدی پیرامون دو راهی‌های اخلاقی و چالش‌برانگیز بین ذینفعان در مرحله آمادگی، ایجاد فضاهای امن برای صحبت در خصوص مسائل اخلاقی، تاکید بر رعایت اصول اخلاقی در هنگام تشریح وضعیت مراجعان توسط سازمان‌های ذیربط، تلاش برای تغییر و اصلاح قانون، از جمله راهکارهایی بود که در این ارائه طرح گردید. 

در پایان نشست، حجه الاسلام بوسلیکی و حجه الاسلام موسوی دبیران علمی و اجرایی همایش علمی- اخلاق امدادگری ضمن تقدیر از سخنرانان و برگزارکنندگان نشست به بیان دغدغه‌های حوزه نمایندگی نهاد مقام معظم رهبری در جمعیت هلال‌احمر نسبت به پی‌گیری مباحث اخلاقی در حوزه مدیریت بحران و امدادگری پرداخته و اظهار امیدواری نمودند این نشست‌های میان رشته‌ای به هم‌افزایی در این حوزه بینجامد. 

در ادامه نیز فرصتی برای طرح پرسش و پاسخ از سوی شرکت‌کنندگان اختصاص داده شد که طی آن، پیرامون مباحث مطرح‌شده بحث و تبادل‌نظر شکل گرفت. 

قابل ذکر است به شرکت‌کنندگانی که حداقل نیمی از نشست را در این وبینار حضور داشته‌اند، گواهی حضور اعطا خواهد شد. 

گواهی‌های این نشست به‌صورت الکترونیک صادر و به آدرس ایمیل شرکت‌کنندگان ارسال خواهد شد. 

لازم به ذکر است که این نشست نهمین پیش‌نشست همایش اخلاق امدادگری بوده است‌.

40060010/7/2023 4:28:33 PMhttp://Media.nvhelal.ir//Image/2023/10/202310105817730138_Orig.jpghttp://Media.nvhelal.ir//Image/2023/10/202310105817730138_Thum.jpg

40060010/7/2023 4:28:34 PMhttp://Media.nvhelal.ir//Image/2023/10/202310105675933227_Orig.jpghttp://Media.nvhelal.ir//Image/2023/10/202310105675933227_Thum.jpg

40060010/7/2023 4:28:34 PMhttp://Media.nvhelal.ir//Image/2023/10/202310105685063382_Orig.jpghttp://Media.nvhelal.ir//Image/2023/10/202310105685063382_Thum.jpg