اکرام هفتصد ساله
قصه روستای چاه‌بنارد گره‌خورده به قصه یک میهمان‌سرا و قصه میهمان‌سرا هم گره خورده به قصه امامزاده سید محمد منصـور (ع). مثل شان، مثل شیخ ابوالحسن خرقانی است که گفت هر که در این سرای درآمد نانش دهید و از ایمانش نپرسید. در مورد میهمان‌سرای روستای چاه‌بنارد حرف می‌زنیم؛ روستایی از توابع شهرستان بستک.
قدیمی‌های ده می‌گویند از۷۰۰ سال پیش یعنی از زمان حیات سید محمد این میهمان‌سرا دایر بوده است و در این میهمان‌خانه هر روز سه وعده غذا به هر رهگذر داده می‌شد‌ه است.
یک ده مرید و یک امامزاده مراد
«حکایت، حکایت مرید و مراد است. یک ده مرید و یک امامزاده مراد؛ کافی است وارد روستای چاه‌بنارد بشوی، تمام آدم‌ها گذرشان به همین امامزاده ختم می‌شود.»
این توصیف کوتاه سید عبدالرحمن توانا متولی امامزاده سید محمد منصور (ع) از روستای چاه‌بنارد است. مردمان جنوب آقای توانا را خوب می‌شناسند، روحانی هفتاد سالهای که از واقفان به نام کشور است. در کارنامه این خیّر هرمزگانی از تأسیس مدرسه، درمانگاه، مسجد تا پایگاه امداد و نجات را می‌توان دید؛ موقوفاتی که تنها محدود به استان هرمزگان نیست. خاندان توانا نسل به نسل، پدر به پدر، میراث‌دار میهمان‌سرای هفتصد ساله بوده‌اند.
شیخ عبدالرحمن در توصیف میهمان‌سرای هفتصد ساله چاه‌بنارد می‌گوید: «در چاه‌بنارد به هر گوشه که نگاه کنی، نشانی از امامزاده را می‌بینی؛ میهمان‌سرا هم یکی از همان نشانه‌هاست. در کنار آرامگاه سید محمد منصور میهمان‌خانه‌ای بزرگ قرار دارد که از قدیم در این میهمان‌خانه سه وعده غذا به زائران و رهگذران داده می‌شد که این رسم پذیرایی تا امروز همچنان ادامه دارد. در حال حاضر این میهمان‌سرا هر روز پذیرای ١٥٠ رهگذر و زائر است. این میهمان‌خانه ٢٠ اتاق دارد که به صورت شبانه‌روزی به روی رهگذران باز است.»
متولی امامزاده سید محمد منصـور (ع) می‌گوید:« ما میراث‌دار پدرمان هستیم. ۶۴۰ سال است که میهمان‌سرا محل تردد مردمان جنوب است. اطعام و میهمان‌داری رسم امروز و دیروز مردمان چاه‌بنارد نیست. در وصیت‌نامه امامزاده سید محمد (ع) هم آمده که درِ خانه‌اش همواره بر روی مردم باز باشد.»
عبدالرحمن که از اهل سنت و از شاخه شافعی است در کمک به محرومان و درماندگان و اطعام میهمانان و عمران و آبادی منطقه ازجمله کمک به شبکه برق‌رسانی، ایجاد درمانگاه، ساخت مساجد، ساخت آب‌انبار و مدارس و بسیاری از خدمات عام‌المنفعه فعالیت بسیاری داشته و به سبب این فعالیت‌ها از احترام ویژه‌ای در بین مردم غرب هرمزگان برخوردار است. عبدالرحمن ادامه می‌دهد:« چاه بنارد از لحاظ گردشگری هم یک ده شهر است. ما اینجا از بندرعباس مسافر روزانه داریم. قلعه گبری‌ها و نخلستان مخدان ازجمله مکان‌های مهم روستاست. چاه بنارد ۱۵هزار اصله نخل دیم بسیار مرغوب دارد که متأسفانه در آستانه نابودی قرار گرفته است. نخلستان رهو پشتو و برکه سید احمد از قنات فاریاب تغذیه می‌شود که چون آبش شور است تنها برای نخل مناسب است و ۲هزار اصله نخل آبی را آبیاری می‌کند.»
گذرگاه مرگ رنگ و بوی نجات می‌گیرد
قصه میهمان‌خانه سیدمحمد یک برداشت دیگر هم دارد و آن گذرگاه مرگ است. چاه‌بنارد در ۳۰ کیلومتری شمال شرقی شهر بستک و ١٢٠ کیلومتری شهرستان لار و در چهار راه ارتباطی جنوب کشور قرار دارد. فاصله ده تا بندرعباس ١٨٠ کیلومتر است و به همین دلیل از ایام قدیم این مسیر گذرگاه بسیاری از مسافران بود، مسافرانی که میهمان میهمان‌خانه امامزاده سیدمحمد (ع) هستند؛ اما تردد بالای مسافران از این گذرگاه در سالهای اخیر باعث افزایش خسارت جاده‌ای در این شهر شده و آن را به گذرگاه مرگ بدل کرده بود. شیخ عبدالرحمن می‌گوید:« سخت بود ببینیم زائر یا رهگذری که میهمان ماست، دچار سانحه‌ای تلخ شود. میزان مسافران دِه بالا رفته بود، باید جاده‌های منتهی به روستا ترمیم می‌شد.»
متولی امامزاده ادامه می‌دهد:« با کمک خیّران سعی کردیم این مسأله را حل کنیم. ما میزبان بودیم، باید آداب میزبانی را به جا می‌آوردیم. در تکاپوی حل این موضوع، مجموعه جمعیت هلال‌احمر هم با ما همراه شد. در نهایت قرار بر این شد که پایگاه امداد و نجات نیز در دِه تأسیس شود.»
بنا به گفته توانا، پایگاه امداد و نجات روستای چاه‌بنارد در دهه فجر امسال به بهره‌برداری رسید. زمین این پایگاه که ارزش آن یک‌میلیارد و ٢٠٠ میلیون تومان است، متعلق به آقای محمد‌زاده از خیّران استان هرمزگان است و هزینه ساخت آن را آقای توانا تأمین کرده است.
متولی امامزاده می‌گوید: «جمعیت هلال‌احمر بخشی از روستای ماست؛ بخشی از خود ما.» عبدالرحمن درباره گذشته روستای چاه‌بنارد نیز می‌گوید: «مهم‌ترین اتفاق در روستای ما تشکیل شوراها در آغاز انقلاب بود. این شوراها که در قالب انجمن، شورای دِه و محله، شورای حل اختلاف و ... در چهار دهه انقلاب فعالیت داشته‌اند باعث پیوند میان مردم و ساختارهای دولتی شهر هستند.»
پیوند ناگسستنی وقف و چاه‌بنارد
عارف پایمرد، دهیار روستای چاه‌بنارد است. او روستای چاه‌بنارد را این‌گونه توصیف می‌کند: «چاه‌بنارد روستایی سرسبز در جنوب کشور است. مردمان جنوب به بخشش و اکرام شهره‌ا‌ند. وقف و چاه‌بنارد دو موضوع جدانشدنی هستند؛ از اداره مخابرات تا مدرسه و مسجد.» دهیار روستای چاه‌بنارد ادامه می‌دهد: «از لحاظ جغرافیایی چاه‌بنارد یکی ار روستاهای منطقه بستک است، درواقع روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان بستک. روستای چاه‌بنارد در ١٠ کیلومتری جنوب دِهُنگ واقع شده است. رودخانه شور در وسط دِه قرار دارد. چاه‌بنارد از شمال به جاده گوده بستک، از جنوب به روستای زنگارد، از مغرب به بست قلات و از سمت مشرق به روستای ایلود منتهی می‌شود.»
پایمرد در مورد امامزاده نیز می‌گوید: « در این روستای بستک مقبره‌ای وجود دارد که متعلق به امامزاده سیدمحمد منصـور (ع) از بزرگان و ســاداتی است که حدود ۷۰۰سال پیش در منطقه گـــوده می‌زیسته است و همچون سایر نوادگان و فرزندان رسول اکرم (ص) از پرهیزکاران و نیکوکاران عصر خود بوده است. نسب این سید بنا به نقل استادان پژوهشــگر به امام موسی کاظم (ع) می‌رسد و تولیت این بنا را خاندان توانا (متولی) بر عهده دارند.» او در مورد خانواده توانا نیز می‌گوید:«خاندان توانا از نوادگان آن سید جلیل‌القدر محسوب می‌شوند. این سادات از قدیم درِ مجلس‌شان به روی مردم باز بوده است و در همه‌حال حتی در زمان قحطی و خشک‌سالی پناه و مأوای مردم بودند.»
دهیار این روستا ادامه می‌دهد: «جمعیت این روستا در حال حاضر نزدیک به یک‌هزار و ٤٠٠ نفر است و بیشتر آنان اهل سنت و از شاخه شافعی هستند و به زبان اچمی تکلم می‌کنند. لوله‌کشی آب، برق، دبستان پسرانه، دبستان دختران و مدرسه راهنمایی همه با مشارکت خیّران در این روستا شکل گرفته است.»
دهیار روستا ادامه می‌دهد: «برخی از ادارات و مراکز خدماتی روستای چاه‌بنارد وقف است. چند سالی است که جمعیت هلال‌احمر با خیّران روستا همکاری می‌کند. پایگاه امداد و نجات چاه‌بنارد هم نتیجه همین همکاری است.»
پایمرد در مورد آرامگاه سیدمحمد منصور نیز می‌گوید: «آرامگاه معماری متفاوت و ساده‌ای دارد. مسجد زیبای این آرامگاه با معماری جدید و آجر سه‌سانتی ساخته شده است. در این آرامگاه میهمان‌خانه‌ای بزرگ قرار دارد که جایگا‌ه‌های خاصی برای خانواده‌ها و زنان و میهمانان دارد.»
اکرام بی‌پایان
«متولیان آرامگاه از احترام ویژه‌ای برخوردارند. سفره میهمان‌سرایشان همیشه گسترده است و کمتر روزی است که از ٥٠ نفر کمتر میهمان داشته باشند.» این را یکی از مسافران میهمان‌خانه سیدمحمد می‌گوید. عبدالله از اهالی بندرعباس است. او ادامه می‌دهد: «خوش‌رویی این افراد با میهمانان و زائران واقعا همه ما را تحت‌تأثیر قرار داد. هیچ فرقی برایشان ندارد شیعه باشی یا اهل سنت.» این مسافر ادامه می‌دهد: «قسمت جذاب این میهمان‌خانه این است که هیچ پولی از میهمانان و زائران گرفته نمی‌شود و اگر رهگذر خودش خواست هنگام زیارت کمکی می‌کند و اگر هم نخواست آنها چیزی مطالبه نمی‌کنند.»چاه بنارد روستایی است که رایگان به میهمانان خود مکان استراحت و غذا می‌دهد. شیخ عبدالرحمن حرف آخر را می‌زند: «ما مردمان چاه‌بنارد به گذشته‌مان و به دِه‌مان افتخار می‌کنیم، به مرام و مسلکی که پدران‌مان آن را باور داشته‌اند؛ به بخشش به میهمان. من اهل دِهی هستم که به کرم و میهمان‌نوازی شهره است؛ اهل چاه‌بنارد، اهل میهمان‌خانه سیدمحمد.»
بیش از ۴۷۰ پایگاه امداد و نجات بین شهری
از زمانی که جمعیت هلال‌احمر ایران وظیفه امداد و نجات بین‌شهری را به عهده گرفت، پایگاه‌های متعددی راه‌اندازی کرد و فعالیت‌های زیادی انجام داد، به طوری‌که در این سال‌ها ۴۷۹پایگاه امداد و نجات بین‌شهری در سراسر ایران ایجاد شد. همچنین ۶۰ پایگاه کوهستان و ۲۰ پایگاه ساحلی که در مجموع تعداد پایگاه‌های ذکر شده به ۵۵۹ پایگاه می‌رسد. این تعداد رقم قابل توجهی است، اما با رشد روزافزون جمعیت و توسعه شبکه راه‌ها در سراسر کشور، طبیعتا در سالهای آینده به پایگاه‌های بیشتری نیاز است.
جمعیت بیشتر می‌تواند سوانح جاده‌ای بیشتری هم داشته باشد، برای همین به سنجش دقیق‌تری برای ایجاد پایگاه‌های امداد و نجات جاده‌ای نیاز است. اقدامی که به همت جمعیت هلال‌احمر ایران صورت گرفت و آمایش سرزمینی انجام شد و براساس آن نیاز ایران به پایگاه‌های امداد و نجات مشخص شد.
این برآورد نشان می‌دهد که در ۱۰سال آینده به ۱۲۰۰ پایگاه امداد و نجات در سراسر ایران نیاز است. چیزی که علاوه بر بودجه برای تأمین زیرساخت‌های آن، همت بلند مسئولان و البته یاری نیروهای داوطلب و امدادگران را می‌طلبد.
حسام خراسانی